Motivasyon Nasıl Sağlanır ve Korunur?

Öğrencinin yeterli motivasyona sahip olamaması derslere karşı ilgisizlik ve dikkatsizlik yaratmaktadır. Bu da beraberinde başarısızlığı getirmektedir.

Peki Nedir Bu Motivasyon ve Neden Önemlidir?

Motivasyon (güdülenme); kişilerin istek ve ihtiyaçlarından kaynaklanan, hedeflerine ulaşmasına yönelik davranışta bulunmasına yardımcı içsel istekler olarak açıklanabilir. Kişiyi amacına yönelik uyaran ve harekete geçmesini sağlayan içsel bir durumdur. Araştırmacılar motivasyonu, içsel ve dışsal motivasyon şeklinde ikiye ayırmaktadır.

İçsel Motivasyon: Kaynağı bireyden gelen merak, ilgi, öğrenme ihtiyacı ve gelişme arzusu olarak ele alınabilirken (Ilgar, 2004),

Dışsal Motivasyon: Belirli bir hedefe ulaşmada kişinin çevresinden faydalanarak (ailesi, öğretmenleri, arkadaşları, izlediği filmler ya da okuduğu kitaplar gibi) kendi içinde oluşturduğu, ilgi ve ödüllerle artan istektir, şeklinde tanımlanabilmektedir.

Öğrencilerin akademik başarısında ve performansında içsel motivasyon kadar dışsal motivasyon da oldukça önemli yer kaplamaktadır. Ancak her öğrencinin motive olma şekli ve süreci birbirinden farklıdır. Örneğin; bir öğrenci ödevlerini eksiksiz yaparken bunu ailesinin ya da öğretmeninin takdirini kazanmak için yaparken, bir diğer öğrenci kendi amaçlarına ulaşmak için ödevlerini yaparken bundan motive olabilmektedir. Motivasyonu sağlayan unsur genelde öğrencinin merak ettiği ve ilgi duyduğu konulardan oluşur. Bu konulara yönelik çalışmaların da motivasyonu yüksek olduğu için öğrencinin daha başarılı olduğu ve buradan hareketle motivasyon ile başarı arasında pozitif bir ilişkinin varlığı araştırmalara konu olmaktadır. Ayrıca motive olmuş bir öğrencinin okulu sevmesi, verilen görevler ile ödevlere karşı sorumluluk alarak onları sonuçlandırması ve bunları sınıf ortamında paylaşmasının sınıfın işleyişinde olumlu katkısı olduğu da araştırmalarda da vurgulanmaktadır.

Öğrenciyi Motive Etmenin Yolları Nelerdir?

Öğrenciyi motive etmenin yollarını ikiye ayırmak mümkündür:

• Öğrencinin Sahip Olduğu İçsel Kaynakları Kullanarak Motive Olması
  • Öğreneceği konuya duyduğu merakı ve ilgisi
  • Öğrencinin gelişme arzusu
  • Diğerleriyle yarışma dürtüsü
  • Bir problemle nasıl baş edebileceğini çözme merakı
  • Kendine karşı öz güveni, öz saygısı ve öz yeterliliğini kanıtlama arzusu
  • İhtiyaçlarını, beklentilerini bilme düzeyi (bilinç düzeyi) ve hedeflerine ulaşma arzusu
• Öğrencinin Çevresinden Gelen Dışsal Kaynakları Kullanarak Motive Olması
  • Öğretmenin dersin hedeflerini öğrenciye dersin başlangıcında belirtmesi
  • Sınıf ortamında öğretmenin öğrenciyle sevgi, saygı ve anlayışla iş birliği içinde hareket etmesi
  • Arkadaşlarının, öğrencinin yaptığı çalışmaları takdir ederek ondan bir şeyler öğrenme çabası ve öğrencinin onlarla bilgi paylaşım ı yapması
  • Öğretmenin derslerde oyunlaştırma yöntemiyle ve deneyler yaptırarak öğrenmeyi daha eğlenceli hale getirmesi
  • Deneyler sonucunda öğrencinin görüş ve önerileri alınarak kendisini değerli ve saygın hissettirilmesi
  • Öğrenciye sorumluluk vermek ve öğrencinin kendisiyle yarışacak teknikler kullanılması sonucu başarı güdüsünün geliştirilmesi
  • Her öğrencinin övülecek bir tutum ve davranışı olduğundan sözel övgü kullanılarak bu tutum ve davranışlarının beğenildiğinin öğrenciye belli edilmesi ve pekiştirilmesi
  • Öğrenciye grup aktivitesi yaptırılması ve bu sayede onun ders içinde sosyalleşmesinin sağlanması
  • Öğretmenin ders içinde öğrencilere o konuyu öğretmek için ne kadar heyecanlı olduğunu yansıtması yoluyla öğrencinin de konuya heyecan duymasının sağlanması
  • Ailenin ev ortamında öğrencinin gün içinde yaptığı aktiviteler ve ilişkileri ile ilgili sorular sorarak ona karşı ilgili olduğunu hissettirmesi ve pozitif dönütler vermesi
  • Ailenin öğrenciye onu suçlamadan, kırmadan neden ders çalışması gerektiğini uygun bir dille anlatması ve çocuğuna kendisini mutlu hissedebileceği bir çalışma ortamı hazırlaması
  • Ailenin çocuğuna sorumluluk vermesi ve sorumluluk aldığı konuyla ilgili destek olması sonuçlarından memnuniyetlerini dile getirerek öğrencinin kendisiyle gurur duymasının sağlanması, dolayısıyla da bir sonraki çalışmaları için özendirilmesi
  • Ailenin çocuğunu başka çocuklarla kıyaslamadan öğrencinin kendi içinde ne kadar iyi ve yeterli olduğu duygusunu ona hissettirmesi sayesinde öğrencinin motive

Sonuç olarak; motivasyon, öğrencinin eğitim ve öğretim hayatında başarısını etkileyen en önemli unsurlardan birisidir. Özellikle günümüzde sosyal medya ve benzer alanlarda birçok insanla kendisini kıyaslamaya giren öğrencinin öz yeterlilik konusunda kendisini geride hissetmelerinden kaynaklı sıkıntıların giderilmesi için motivasyon unsuru daha da önem kazanmaktadır.

Öğrencilerin birçoğu kendine has özelliklerinin, yeterlilik ve yetkinliklerinin farkında değildir. Bu da öğrencilerin başarısını olumsuz etkilemekte ve motivasyonlarını düşürmektedir. Bu noktada aileye ve öğretmene büyük görevler düşmekte, öğrencinin öz farkındalığını artıran etkinliklere yönlendirmeleri, bunları yaparken de özellikle sevecen, güler yüzlü, sabırlı, dürüst, adil ve anlayışlı olmaları gerekmektedir.

Tüm bu süreçler sürdürülebilir olmalı ve motivasyonun korunması sağlanmalıdır. Bu çalışmaların hemen hemen hepsi öğrencilerin daha iyi çalışmalarını daha fazla çaba göstermelerini sağlayacak temel çalışmalar olarak görülmektedir.